برترین ها به نقل از هفت صبح: هوا که سرد می شود بساط انواع بستنی ها و آبمیوه ها جمع می شود. بیشتر مغازه ها تغییر کاربری می دهند و ترجیح می دهند به هر نحوی شده آدم های گذری خیابان های شلوغ پایتخت را گرم کنند. برای همین خیلی زود همه جای این شهر را بخار لبوهای داغ و باقالی و شیر کاکائو می گیرد و آدم ها با سرهای فرورفته در شال گردن، گوشه و کنار شهر می ایستند و از خوراکی های زمستانی لذت می برند. خوراکی هایی که قیمت زیادی ندارند اما چرخه پولی زیادی را در این فصل جا به جا می کنند. بازار شغل های سرد و زمستانی این روزها حسابی داغ است.
لبو دارم لبوی داغاز عمر لبوی تازه روی چرخ های دستی سال ها می گذرد. قدیم ترها دلخوشی زمستان جوان ترهای شهر این بود که یک عصر سرد تعطیل بیرون بزنند و با رفقا یا نامزد یا دوستی قدیم، دم سینما لاله زار، شیرینی لای زرورق، پاپ کورن داغ داغ یا لبوی تازه از گاری چی پیر بخرند و با بلیت یک قرانی، بروند جدیدترین فیلم کلارک گیبل را تماشا کنند. آن موقع ها خبری از آیس پک و دکه ذرت مکزیکی و فست فودهای رنگارنگ نبود.
حالا شکل شهر خیلی عوض شده، آدم ها هم آدم های دیگری اند اما هنوز که هنوز است توی روزهای سرد، با دیدن لبو و باقالی تازه و فریاد گاری چی پیر که می گوید «لبو دارم لبوی داغ» برقی توی چشم ها می نشیند. در مرکز شهر و خیابان جنوبی تهران لبوفروشی رونق بهتری دارد. با این همه خیلی شبها می شود که این گاری چی ها فروش خوبی ندارند و مجبورند مقدار زیادی لبو را دور بریزند. حالا دیگر همه جای شهر نمی توانی از این لبوهای تازه پیدا کنی. باری همین است که این گاری چی های پیر درست مثل حاجی فیروز شب عید، کم یابند و دیدنشان تو را پرت می کند به روزهای سرد قدیمی شهر و فیلم های دهه 40.
لبو و باقالی دو هزار تومانیاز زمستان پارسال تا امسال، قیمت لبوها و باقالی های تازه دست فروش ها به طور عجیبی گران شده است. یک کاسله لبوی 500 تومانی شده دو هزار تومان و باقالی هزار تومانی هم قیمتش دوبرابر شده است. یکی از گاری چی ها درباره گرانی ناگهانی این خوراکی های زمستانی می گوید: «مواد اولیه خیلی گران شده است. قبلا چغندر کیلویی 700 تومان بود اما الان کیلویی 4500 تومان شده است. گلپری هم که روی باقالی می زنیم، کیلویی هفت هزار تومان شده، درحالی که قبلا کیلویی چهار هزار تومان بود. غیر از این کپسول گاز هم مصرف می کنیم که قیمت گاز از پارسال تا امسال دو برابر شده و گران شدن ظرف های یک بار مصرف هم که جای خود دارد. برای همین ما هم مجبور شدیم قیمت ها را بالا ببریم، چاره ای نداشتیم.»
چرا لبو؟خیلی ها فکر می کنند که چغندر، قند بالایی دارد و خوردن آن در فصل سرما به یک عادت دیرینه بازمی گردد، درحالی که مطالعات نشان داده اند که این ماده غذایی فواید زیادی دارد. به طوری که در شب یلدای ایرانیان، لبوی داغ را به عنوان یکی از مواد غذایی ارزشمند می خوردند. در هر 100 گرم از لبو، 36 کالری انرژی وجود دارد. از طرف دیگر رنگ ارغوانی چغندر به دلیل وجود ترکیبی به نام بتاسیانین است که خاصیت ضدسرطانی دارد. فیبر بالایی هم که در این سبزی وجود دارد، کاهنده چربی خون شناخته شده است.
ذرتی که هیچ ربطی به مکزیک نداشت
شاید یکی از مدرن ترین و پرطرفدارترین خوراکی های این فصل ذرت مکزیکی باشد. خوراکی که هیچ ربطی هم به کشور مکزیک ندارد وص رفا به خاطر تندبودن این خوراکی به کشور مکزیک منسوب شده. یکی از کسانی که در این فصل سرد از اوضاع مشتری ها حسابی راضی است می گوید: این خوراکی از کشور تایلند وارد ایران شده و با ذائقه ایرانی هم خوب جور درمی آید. او درباره درآمد این خوراکی هم می گوید: اگر سرمایه اولیه که بیشتر مربوط به دستگاه پخت ذرت است وجود داشته باشد، در کل درآمد خوبی دارد. حتی با یک نگاه کلی هم می توان فهمید که وقتی 10 دقیقه نزدیک یکی از این دکه های پرطرفدار بایستی لااقل پنج تا شش نفر برای خریدن ذرت مکزکیی مراجعه می کنند. هزینه دستگاه پخت ذرت و سس و پنیز پیتزا هزینه چندانی ندارد. البته نباید اجاره های سنگین را هم نادیده گرفت. چراکه این دکه ها در مراکز خرید و خیابان های پررفت و آمد هزینه بالایی دارد. به گفته یکی از ذرت فروش ها به طور میانیگن روزانه 100 نفر ذرت می خرند که البته بسته به روزهای هفته، این تعداد مشتری متفاوت است. اکثرا هم شب ها و آخر هفته حسابی کار و بار سکه می شود.
منویی با نوشیدنی های داغهمین آبمیوه فروشی های معروف این شهر مثل آبمیوه فروشی پالیزی و بقیه جاهای معروف علاوه بر اینکه همچنان معجون های معروف خودشان را می فروشند شیر کاکائو و شکلات داغ را هم به لیست نوشیدنی هایشان اضافه کردند. البته قیمت این نوشیدنی ها مناسب است و خرج زیادی هم برای خریدارها ندارد. در عوض یک نوشیدنی عالی است که می توان فارغ از هرگونه تجملات کافی شاپ ها و حتی گوشه خیابان هم به سادگی نوشید و گرم شد. فروشنده ها هم از این بخش فروش خود حسابی راضی هستند. چراکه یک لیوان شیرکاکائو که تا دو هزار تومان می فروشند هزینه مواد اولیه چندانی ندارد.
آش بر فراز بام تهرانبام تهران بروی و از آن ارتافع بالا شهر تهران را نگاه کنی و وسوسه نشوی تا یک کاسه آش داغ در این هوای سرد بخوری کار سختی است. خیلی از مکان های تفریحی مثل پارک ها و معمولا فضاهای باز شهری آش را می کنند یک پای ثابت خوراکی هایشان. انواع آش از شله قلمکار گرفته تا آش دوغ که مخصوص سرعین است، حالا در تهران طرفداران زیدای دارد. قیمت هر کاسه آش هم معمولا دو تا سه هزار تومان است و مشتری های زیادی دارد.
شاید حتی در جایی که آش فروخته شود دیگر جایی برای خوراکی های مدرن مثل ذرت مکزیکی و انواع ساندویچ های گرم نباشد. آش همچنان در این روزهای سرد با ذائقه ایرانی جورتر درمی آید. در هر صورت همین خوراکی های ساده در تهران و شهرهای بزرگ روزانه پول زیادی را بین خریداران و فروشنده ها جا به جا می کند. خیلی ها این شغل فصلی را انتخاب می کنند و گاهی برای تمام سالشان در همین چندماه پول جمع آوری می کنند. شغل هایی که شاید پرستیژ چندان بالایی نداشته باشد اما در این اوضاع کسادی بازار برای فروشندگان شان امیدوارکننده است تا جایی که به گفته یکی از گاری چی ها زمستان خودش برکت آورده است.
باقالی تازه بخوریم یا نخوریم؟باقالی و بوی باقالی شما را یاد چی می اندازد؟ یاد باقالی های دوران بچگی که با پیله و تازه تازه پخته می شد؟ یا باقالی های خشکی که زمستان ها می پزند و بخارش توی سرمای زمستان عین نفس گرم می ماند؟ باقالی با آبغوره تازه و نمک از آن خوراکی هایی است که بوی خوشایندی برای خیلی ها ندارد، ولی به شدت در هوای سرد می چسبد.
باقالا از حدود 600 سال پیش از میلاد جزو رژیم غذایی مردم آسیا، مدیترانه و آفریقا بوده اما امروزه در اکثر نقاط دنیا پیدا می شود. این گیاه حاوی ماده ای به اسم فیتین است که ارزش غذایی بالایی دارد. باقالی غنی از کلسیم است و مردم شما ایران آن را بیشتر با غذاها به صورت خام مصرف می کنند. استفاده از باقالای خام در کشور چین و تایلند هم رواج دارد. در این کشورها مرسوم است که دانه باقالی را با کمی نمک در روغن تفت می دهند و مثل آجیل مصرف می کنند. البته کسانی که طرفدار پروپاقرص باقالی هستند، باید حواسشان به مسومسیت های ناشی از آن هم باشد.
مسمومیت از نوع باقالیخوردن باقالی در برخی از افراد نوعی مسمومیت ایجاد می کند که به آن فاویسم می گویند. در بعضی از موارد عوارض خیلی شدید و مهلکی ایجاد می کند و باعث تب، کم خونی، یرقان، اسهال، اختلالات روانی و ناراحتی های قلبی می شود. غیر از این باقالی اگر کهنه باشد برای همه افراد، می تواند مسومیت های بسیار خطرناکی ایجاد کند.
